Co to jest znak towarowy? Rejestracja i ceny

Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej podaje, że firmy z sektora MŚP stanowią 99% wszystkich przedsiębiorstw w UE, ale tylko 9% z nich chroni swoją własność intelektualną! To bardzo niewielki odsetek, biorąc pod uwagę, że przedsiębiorstwa zatrudniające do 250 pracowników niejednokrotnie są liderami w swoich branżach. Jak to zmienić? Uświadomić sobie wartość znaku towarowego oraz zarejestrować oznaczenie w odpowiednim urzędzie.

1. Co to jest znak towarowy?

Znak towarowy to każde oznaczenie pozwalające odróżnić Twoje towary od towarów konkurencji. Przykładowo może to być słowo, logo, kształt i wygląd opakowania, melodia czy wzór graficzny. W praktyce najczęściej przedsiębiorcy pytają o znaki słowne lub słowno-graficzne.

• Znak słowny to wyraz lub fraza – czasem zbieżna z nazwą przedsiębiorstwa. Nie powinien on być opisowy, a zatem najlepiej, gdy jest fantazyjny lub gdy stanowi słowo niezwiązane z produktami czy usługami, które chcesz nim oznaczać.
• Znak słowno-graficzny najczęściej utożsamiany po prostu z logo, które oprócz nazwy składa się także z charakterystycznych elementów wizualnych. 

Powszechnie znane znaki towarowe to np. GUCCI, Apple, Audi, Coco Chanel lub Volkswagen. Te korporacyjne marki zadbały o swoją własność intelektualną na bardzo szeroką skalę.

2. Dlaczego warto zastrzec znak?

Wyobraź sobie sytuację, w której w zakładasz firmę, inwestujesz w nią, budujesz markę i nagle pojawia się na rynku konkurencja o bardzo podobnej nazwie. Jako pierwsza zastrzega ona swój słowny znak towarowy. Wiesz co to dla Ciebie oznacza? Kosztowny rebranding, ponieważ to konkurent ma prawo do nazwy dzięki zgłoszeniu!

Oczywiście w praktyce są pewne sposoby ochrony nawet niezarejestrowanego znaku, ale nie zmienia to faktu, że zasadniczo kto pierwszy do rejestru, ten pierwszy co do prawa. Rok założenia firmy czy wpis do CEiDG nie mają tu żadnego znaczenia.

Przeanalizujmy teraz odwrotną sytuację. Startujesz z nową marką, nie sprawdzasz, czy nazwa jest już zarejestrowana, robisz premierę (na którą poświęcasz duże środki finansowe) i po kilku miesiącach funkcjonowania otrzymujesz pismo. Wynika z niego, że używasz znaku bezprawnie i w efekcie przez cały proces musisz przejść (oraz zapłacić za niego) jeszcze raz. Niewiedza nie zwalnia Cię z właściwego zachowania.

Co zatem daje Ci rejestracja znaku towarowego?

• Stajesz się jedynym właścicielem swojej marki i zapobiegasz jej wykorzystywaniu przez Twoich konkurentów. Chronisz cały swój biznesowy dorobek!
• Chronisz się przed nieplanowanym rebrandingiem z przymusu, a więc także olbrzymimi kosztami jego przeprowadzenia.
• Masz pewność, że nikt nie pomyli Cię z konkurencją.
• Zwiększasz wiarygodność oraz prestiżowość marki (możesz umieścić symbol ® przy nazwie i logo).
• Dzięki zastrzeżeniu znaku słownego chronisz swoją domenę internetową.
• Zyskujesz ważne narzędzie do walki z nieuczciwą konkurencją.
• Możesz żądać odszkodowania za naruszenie Twojej własności intelektualnej.

 3. Jak zastrzec znak towarowy?

Wiesz już, co to jest znak towarowy, więc czas go zastrzec. Zanim przystąpisz do procesu, zastanów się, co chcesz osiągnąć. W tym oczywiście mogą pomóc Ci prawnicy lub rzecznicy patentowi, ale nadal kluczowy jesteś Ty jako przedsiębiorca.

• Co dokładnie chcesz chronić (np. nazwę, logo, wzór graficzny)?
• Jaki rodzaj działalności prowadzisz? Co sprzedajesz? Jakie usługi świadczysz?
• Na jakim obszarze geograficznym biznesowo Ci zależy?
• Jaki budżet możesz przeznaczyć na ochronę znaku?

 Znając odpowiedzi na te pytania, kolejny krok to rejestracja. Możesz to zrobić samodzielnie lub z pełnomocnikiem. To drugie jest droższe, ale warto korzystać z profesjonalistów.

Zastrzeżenie znaku towarowego – proces krok po kroku

1. Sprawdź, czy ktoś inny nie posługuje się już znakiem, który planujesz użyć – z tego względu przy tworzeniu nowych marek jednym z pierwszym kroków powinno być przeszukanie bazy ze znakami, nie np. projektowanie logo!
2. Wypełnij wniosek online – w przypadku rejestracji na terenie Polski będzie to podanie dla Urzędu Patentowego RP.
3. Wnieś opłatę za zgłoszenie, o której więcej poniżej.
4. Poczekaj na decyzję Urzędu – na tym etapie urząd wykonuje kilka czynności: sprawdza przeszkody rejestracyjne, publikuje zgłoszenie w Biuletynie Urzędu Patentowego, czeka na sprzeciw osób trzecich i dopiero na tej podstawie wydaje warunkową decyzję.
5. Wnieś opłatę za ochronę – w Polsce będzie to okres 10 lat.
6. Poczekaj na oficjalną decyzję urzędu – po jej otrzymaniu Twój zarejestrowany znak pojawi się w Wiadomościach Urzędu Patentowego, a Ty otrzymasz certyfikat ze specjalnym numerem rejestracji.
7. Monitoruj naruszenia Twojej własności intelektualnej i przedłuż ochronę.

Rejestracja w Polsce trwa około 1 roku. Bardzo ważna uwaga – Twój znak jest chroniony nie od momentu ostatecznej decyzji, ale od chwili złożenia samego podania! Dlatego tak ważna jest świadomość przedsiębiorców już na początku budowania marki.

4. Ile kosztuje zastrzeżenie znaku towarowego?

Biorąc pod uwagę szereg korzyści stojących za rejestracją znaku towarowego, cena ochrony jest moim zdaniem niska i nawet małe przedsiębiorstwo może sobie pozwolić na taki wydatek.

Od czego zależy koszt?

• Liczby klas według klasyfikacji nicejskiej (odnośnik do wyszukiwarki produktów według tej klasyfikacji znajdziesz w podsumownaiu).
• Zakresu terytorialnego ochrony.

Przykład dla ochrony w Polsce dla 1 klasy produktów:

• 400,00 PLN – opłata za zgłoszenie online.
• 400,00 PLN – opłata za ochronę na 10 lat.
• 90,00 PLN – opłata za publikację przez urząd.
• Razem: 890,00 PLN za ochronę na 10 lat.

Każda kolejna klasa to wydatek 120,00 PLN przy zgłoszeniu oraz kolejnych 400,00 PLN za ochronę. Bezpłatnie otrzymujemy pocztą certyfikat z numerem naszego znaku i potwierdzeniem poprawnego przejścia procesu.

Ochrona na terenie całej Unii Europejskiej dla 1 klasy produktów jest trochę droższa – to wydatek 850 euro za ochronę także na 10 lat. Wówczas automatycznie rejestracja dotyczy także terytorium Polski. Samą procedurę przeprowadza w tym wypadku Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej.

Co ważne – w obu przypadkach, jeśli chcemy zarejestrować i znak słowny (nazwę), i znak słowno-graficzny (logo), musimy przez proces przejść dwukrotnie (oddzielnie dla każdego typu znaku). To zwiększa oczywiście dwukrotnie także koszty.

Wydatek na rejestrację znaku towarowego jest normalnym kosztem funkcjonowania firmy, stąd można go odliczyć od podatku dochodowego.

5. Podsumowanie

Jak widzisz, zarejestrowany znak towarowy to podstawa bezpiecznej marki. Dzięki niemu Twoja firma może się rozwijać bez obaw o powstawanie podróbek, niechciany rebranding, straty wizerunkowe lub finansowe spowodowane sprawami sądowymi.

Jeśli dowiadujesz się o nim po fakcie (już masz funkcjonujący brand), zarejestruj go jak najszybciej. Jeśli dopiero startujesz z firmą, najpierw przejrzyj w bazach, czy konkurencja Cię nie ubiegła. Pamiętaj – ochrona trwa od chwili zgłoszenia, nie ostatecznej decyzji urzędu!

Na koniec zostawiam kilka przydatnych linków:

• Wyszukiwarka znaków towarowych Urzędu Patentowego RP.
• Międzynarodowa wyszukiwarka znaków towarowych w języku polskim.
• Wyszukiwarka produktów według klasyfikacji nicejskiej.
• Lista międzynarodowych baz danych.